Świadczenie wspierające
Informacja o nowych zasadach przyznawania świadczenia pielęgnacyjnego oraz o nowym świadczeniu – wspierającym
Ustawa z dnia 7 lipca 2023 r. o świadczeniu wspierającym (Dz. U. z 2023 r. poz. 1429) zakłada przebudowę od 1 stycznia 2024 r. dotychczasowego systemu świadczeń dla osób z niepełnosprawnościami oraz ich opiekunów poprzez:
- wprowadzenie do systemu prawnego nowego świadczenia - świadczenia wspierającego kierowanego bezpośrednio do osoby z niepełnosprawnością w wieku od ukończenia 18 r. życia,
- zmiany w warunkach przyznawania funkcjonującego obecnie świadczenia pielęgnacyjnego,
- likwidację specjalnego zasiłku opiekuńczego.
Dla kogo nowe świadczenie wspierające?
Świadczenie wspierające skierowane jest bezpośrednio do osoby z niepełnosprawnością. Będzie przysługiwało osobie, która ukończyła 18 lat i zamieszkuje na terenie Polski, bez względu na osiągany przez tę osobę dochód. Świadczenie wspierające nie będzie przyznawane „z automatu” osobie z niepełnosprawnościami. Aby je uzyskać trzeba będzie złożyć wniosek o ustalenie poziomu potrzeby wsparcia do wojewódzkiego zespołu ds. orzekania o niepełnosprawności. Wnioski będzie można składać od 1 stycznia 2024 r.
Przy ustalaniu potrzeby wsparcia w formie punktów pod uwagę będzie brana m.in. zdolność danej osoby do samodzielnego wykonywania określonych czynności lub zadań związanych z codziennym funkcjonowaniem oraz jej wiek i zdolność do pracy. Świadczenie wspierające otrzyma osoba, która uzyska minimum 70 punktów.
W pierwszym roku obowiązywania ustawy, czyli od stycznia 2024 r. świadczenie wspierające będzie dostępne dla osób z najwyższym ustalonym poziomem potrzeb wsparcia (87-100 pkt). W kolejnym roku dla osób ze średnim poziomem potrzeb wsparcia (78-86 pkt). Natomiast od 1 stycznia 2026 r. – świadczenie wspierające będzie dostępne także dla osób z niepełnosprawnościami z najniższym poziomem potrzeb wsparcia (70-77 pkt).
Kwota świadczenia będzie zróżnicowana i uzależniona od ustalonej potrzeby wsparcia czyli uzyskania odpowiedniej liczby punktów. Przysługiwać będzie w wysokości od 40 % do 220 % renty socjalnej. Obecnie renta socjalna wynosi 1588,44 zł brutto, czyli świadczenie wspierające wyniesie od ok. 700 zł do ok. 3.500 zł.
Obsługą i wypłacaniem świadczenia wspierającego będzie zajmował się Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Osoba, która otrzyma decyzję ustalającą poziom potrzeby wsparcia, będzie mogła złożyć do ZUS wniosek o ustalenie prawa do świadczenia wspierającego tylko w formie elektronicznej.
Świadczenie pielęgnacyjne na nowych zasadach
Ustawa o świadczeniu wspierającym wprowadza ważne zmiany w zakresie warunków przyznawania świadczenia pielęgnacyjnego. Od stycznia 2024 r. świadczenie pielęgnacyjne będzie przysługiwało rodzicom lub innym osobom, które opiekują się dzieckiem z niepełnosprawnością do 18 roku życia. Po ukończeniu przez dziecko 18 lat, jako osoba pełnoletnia będzie mogła ubiegać się o świadczenie wspierające.
Świadczenie pielęgnacyjne na nowych zasadach będzie przysługiwało opiekunowi na każde uprawnione dziecko z niepełnosprawnością w rodzinie, a nie tylko na jedno. Jeśli rodzic/opiekun sprawuje opiekę nad więcej niż jednym dzieckiem z niepełnosprawnościami, świadczenie pielęgnacyjne będzie podwyższane o 100 proc. na drugie i każde kolejne dziecko z niepełnosprawnościami. Opiekun, który będzie pobierał świadczenie pielęgnacyjne na nowych zasadach będzie miał możliwość podjęcia zatrudnienia i dorabiania do świadczenia bez limitu dochodu.
Od 1 stycznia 2024 r. osoby, które dotychczas nie pobierały świadczeń opiekuńczych, nie będą mogły ubiegać się już o specjalny zasiłek opiekuńczy oraz o świadczenie pielęgnacyjne na niepełnosprawne osoby dorosłe.
Prawa nabyte opiekunów – można zostać w „starym systemie”
Opiekunowie osób z niepełnosprawnościami, którzy obecnie otrzymują świadczenia opiekuńcze: świadczenie pielęgnacyjne (ŚP), specjalny zasiłek opiekuńczy (SZO) lub zasiłek dla opiekuna (ZDO) będą mogli otrzymywać je na dotychczasowych zasadach. Dotyczy to również opiekunów, którzy nabędą prawa do świadczeń opiekuńczych przed wejściem w życie ustawy (do 31 grudnia 2023 r.).
Osoby, które będą otrzymywały świadczenia opiekuńcze na „starych” zasadach, nie będę jednak mogły podjąć zatrudnienia i dorabiać do tych świadczeń. Opiekunowie, którzy nabędą prawa do końca 2023 r. będą mogli wybrać czy pozostają przy świadczeniach opiekuńczych według starych zasad czy przechodzą na nowy system. Natomiast wszyscy, którzy po raz pierwszy będą ubiegać się o świadczenie pielęgnacyjne po 1 stycznia 2024 r, będą otrzymywali wsparcie już na nowych zasadach. Nie będą mieli prawa do świadczenia na „starych” zasadach.